Σε γενικές γραμμές, όταν κάποιος ορίζει το βιοντίζελ, θεωρεί ως δεδομένο ότι αυτό παράγεται από μια ποικιλία φυτικών ελαίων. Όμως, επειδή το βιοντίζελ παράγεται κυρίως από βρώσιμες καλλιέργειες, η τεχνολογία προσανατολίζεται σε άλλες λύσεις, καθότι το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής των βρώσιμων φυτών, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει ο κίνδυνος να γίνει στροφή της καλλιέργειας σε προμήθεια πρώτων υλών για παραγωγή βιοντίζελ. Μια μορφή βιομάζας που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρώτη ύλη στην παραγωγή βιοντίζελ είναι τα ζωικά λίπη και μάλιστα πρόκειτα για μια πολύ οικονομική λύση. Δυστυχώς, μόνο ένα μικρό ποσοστό στην Ευρώπη, έχει συνειδητοποιήσει ότι το συγκεκριμένο βιοκαύσιμο μπορεί να παραχθεί από διάφορες πηγές, όπως μη-βρώσιμα έλαια, τηγανέλαια και φυσικά ζωικά λίπη.
Γενικά, κατά τη διαδικασία πλήρους απολίπωσης ενός ζώου προκύπτουν τρεις ποιότητες λίπους:
Συγκεκριμένα, π.χ. για το χοίρο το καλό υποδόριο λίπος ονομάζεται λαρδί και παραλαμβάνεται κατά τη διαδικασία σφαγής του ζώου με δύο μορφές – ποιότητες:
Ως άτριχο λαρδί (με το δέρμα και χωρίς την τρίχα), από το οποίο απομακρύνεται η πέτσα κι έτσι προκύπτει το καθαρό λαρδί. Η πέτσα και το καθαρό λαρδί χρησιμοποιούνται στην αλλαντοποιία. Η τιμή για το καθαρό λαρδί φθάνει τα 1000 € / tn, ενώ η τιμή του βιοντίζελ που θα μπορούσε να παραχθεί από αυτό δεν ξεπερνά διεθνώς τα 700 € / tn, οπότε είναι προφανές ότι δεν συμφέρει να χρησιμοποιηθεί το καθαρό λαρδί ως πρώτη ύλη για την παραγωγή βιοντίζελ. Όμως, το κόστος παραγωγής του μπορεί να είναι τόσο μεγάλο (γι’ αυτό και η εμπορική τιμή των 1000 € / tn) ώστε το αντίστοιχο κέρδος να είναι μικρότερο από αυτό που θα προκύψει αν από την αρχή το άτριχο λαρδί οδηγηθεί στην απολίπωσή του με σκοπό την παραγωγή βιοντίζελ.
Ως λαρδί με την τρίχα (και με το δέρμα), το οποίο ρευστοποιείται με μια συγκεκριμένη διαδικασία (θέρμανση κλπ), απομακρύνεται έτσι το δέρμα και το καθαρό υγρό λίπος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή βιοντίζελ. Η εμπορική τιμή του υγρού αυτού λίπους κυμαίνεται γύρω στα 500 € / tn.
Αυτά αποτελούν το λίπος που υπάρχει γύρω από τα εντόσθια, παραλαμβάνονται επίσης κατά τη διαδικασία σφαγής του ζώου και ρευστοποιούνται με την ίδια διαδικασία.
Το υγρό λίπος που προκύπτει μετά τη ρευστοποίηση του υποδόριου λίπους και των βασιλικών έχει χαμηλή οξύτητα (μικρότερη του 3% κ.β.) και οδηγείται σε μια ραφινερία όπου εκτός όλων των άλλων απομακρύνονται τα ελεύθερα λιπαρά οξέα που περιέχει (δηλ. η οξύτητα). Το ραφιναρισμένο αυτό λίπος έχει εμπορική τιμή γύρω στα 1000 € / tn και χρησιμοποιείται ως βούτυρο – μαγειρικό λίπος στο φαγητό. Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι η χρήση του ραφιναρισμένου λίπους για φαγητό επιτρέπεται μόνο όταν η πρώτη ύλη (κυρίως το υποδόριο λίπος και λιγότερο τα βασιλικά) είναι άριστη, η διαδικασία ρευστοποίησης είναι σύννομη και η ραφινερία πληροί όλες τις επίσημες προδιαγραφές.
Συγκεκριμένα, τα απόβλητα των σφαγείων οδηγούνται σε μια μονάδα όπου αδρανοποιούνται (θερμαίνονται περίπου στους 150οC, οπότε απομακρύνεται το περιεχόμενο νερό και σκοτώνονται οι μικροοργανισμοί). Το αδρανοποιημένο υλικό ονομάζεται κρεατέλευρο (αν προέρχεται και από κόκαλα λέγεται κρεατοοστεάλευρο), το οποίο αποτελείται κυρίως από πρωτεΐνη και λίπος. Στη συνέχεια, το υλικό αυτό οδηγείται σε πρέσα όπου μετά από ισχυρή πίεση διαχωρίζεται στο καθαρό κρεατάλευρο (περιέχει και λίπος σε ποσοστό μέχρι και 15%) και στο λίπος.
Το συγκεκριμένο λίπος έχει υψηλή οξύτητα (μεγαλύτερη του 10% κ.β.), μπορεί να ραφιναριστεί, αλλά δεν επιτρέπεται να χρησιμοποιηθεί για φαγητό. Με την παραμονή του η οξύτητα αυξάνεται και μπορεί να ξεπεράσει το 20%. Το αδρανοποιημένο λίπος χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή, αλλά έχει και άλλες χρήσεις.
Τα σφαγεία υποχρεώνονται να διαχειρίζονται τα απόβλητά τους και συγκεκριμένα να τα οδηγούν σε μονάδες αδρανοποίησης. Η βιωσιμότητά των μονάδων αυτών στηριζόταν κυρίως στη διάθεση του κρεατάλευρου ως ζωοτροφή. Όταν, όμως, αυτό απαγορεύθηκε για τη συγκεκριμένη χρήση προέκυψε σημαντικό πρόβλημα. Έτσι, έπρεπε να ενεργοποιηθεί ο νόμος ο οποίος απαιτεί από τα σφαγεία να πληρώνουν για τα απόβλητά τους τις μονάδες που θα τα συλλέγουν και θα τα διαχειρίζονται, στη βάση της άποψης ότι «ο ρυπαίνων πληρώνει». Οι μονάδες αυτές με τη σειρά τους θα πληρώνουν εκείνους οι οποίοι θα παραλαμβάνουν τα προϊόντα επεξεργασίας, δηλ. το κρεατάλευρο και το λίπος, τα οποία εξακολουθούν να θεωρούνται απόβλητα, ιδίως το κρεατάλευρο. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν γίνεται ακόμα στη χώρα μας, ο νόμος δεν εφαρμόζεται σε κάθε περίπτωση, ενώ οι ενεργές μονάδες αδρανοποίησης δεν επαρκούν για να καλύψουν όλο το φορτίο της χώρας.
Εκτός από τα παραπάνω είδη ζωικού λίπους υπάρχει και το ζωικό λίπος που αποβάλλεται από τα κρεοπωλεία, καθώς και εκείνο που αποβάλλεται στα ψητοπωλεία. Όλα τα είδη του ζωικού λίπους που αποβάλλονται πρέπει να αντιμετωπίζονται στη βάση του νόμου που υποχρεώνει αυτόν που παράγει απόβλητα να πληρώνει αυτόν που τα συλλέγει και τα διαχειρίζεται.
Ελληνικά
English
